Hamileysen | Gebelik Şekeri, İnsülin Direnci ve Gebelikte Beslenme
Eğer sen de benim gibi orta karar şansızlardansan, 6. veya 7. hafta gibi miden bulanmaya başlayacak ve bu yaklaşık 12. haftaya kadar sürecek. Ve sen o mide bulantıları geçene kadar, çubuk kraker, peynirli tost, makarna veya leblebiden daha ötesini yiyemeyeceksin.
Eğer en şansızlardansan, mide bulantıların doğurana kadar devam edebilir, hatta kusabililirsin de. Bu durumda zaten beslenmen pek mümkün değil, yediğini çıkarıyorsun. Yine de sen çıkarana kadar yediklerinden bebeğe yarayan illa ki vardır.
Şanslılardansan, ilk haftalardan itibaren iştah patlaması yaşarsın… Artık şans mı değil mi, orası bakış açısına göre değişir tabi.
Uzun lafın kısası, hangi durumda olursan ol, doktorun mutlaka sana “sağlıklı beslenmeni” söyleyecek. Bu ne demek biliyor musun? Çikolata kavanozunun içine düşmen yasak! İşte o kadar! Demesi kolay da uygulamada işler değişiyor. Çünkü bu hamile denen kişi nedense genelde hep tatlıya düşüyor… bir de hamur işine. (Biz bu gruba “karbonhidratlar” diyoruz)
Öncelikle bu doktorlar kiloya takık. Hamilelerin 12-15kg arası bir kilo almalarını istiyorlar en fazla. Nedeni tabiki bizim fiziksel görünüşümüzden mutlu olmaları değil, bebeğin sağlıklı olması.
Buyrun size hamileyken gittiğim Diyetisyen’in bana verdiği liste. “Bu kişiye özel, her diyetisyen farklı verir” demek çok isterdim ama hepimizin bildiği kuralların geçerli olduğu bir liste bu. Bir esprisi yok, günümüzde hepimiz nerdeyse bir diyetisyeniz. Osman Müftüoğlu, Dr Mehmet Öz sağolsun, baya bilinçlendik.
 |
|||||
| k.k: kibrit kutusu, ç.b: çay bardağı |
Yandaki listeye ek olarak
- bir öğün et yiyorsan diğer öğün sebze yiyerek dengele
- 3 porsiyon meyve bence çok, özellikle 30. haftadan sonra meyveyi 1 tane sabah ara öğününde ye, o da şeker çünkü.
- her gün 2 su bardağı kadar yoğurt ve süt tüketmeliyiz
- günde 5 dilim ekmekle kendini sınırla
- 1 dilim beyaz ekmek = 2 dilim kepekli ekmek (tam buğday / çavdar/ etc.)
- 4 yemek kaşığı baklagil = 1 köfte + 1 dilim ekmek
Ürünleri doğal ve organik istersen, benim aldığım Tapptaze.com‘a bakabilirsin.
Anne’nin rezervlerini sağlam tutmak!
Efendim neden sağlıklı besleniyoruz o zaman? Öncelikle bebek 3-4 aylık olana kadar, senin yediğin hiçbirşey bebeğe yarar yada fayda sağlamıyor. Çünkü daha bezelye kadar. Senden alacağını kanından, eser miktarlarda alıyor. Ama büyümeye başladıkça işler değişiyor. Senin rezervlerden çekiyor. Bir kere şunu bil, o bebek bir şekilde senden alacağını alacak, beslenecek. Beslenemeyecek, vitamin, demir depoları çöküşe geçecek olan sensin. Yani sen aslında bebeğe değil kendine yiyorsun. O nedenle sağlıklı ve dengeli beslenmen lazım ki, bebeğe kaybettiğin kalsiyumun, kanın yerine gelsin.
Bebeğe geçen şekeri dengelemek!
İkinci bir neden de, bebek belli bir büyüklüğe eriştikten sonra senin kanından, sen ne yersen onları alabiliyor. Bu da demek oluyor ki, eğer kendini tatlıya, hamur işine gömersen, bebek karnında geçirdiği zaman boyunca aşırı şeker yüklemesine maruz kalacak. Nedir bunun zararı? Bebek doğduktan sonra, almaya alışkın olduğu şekeri anne sütünde bulamayınca Hipoglisemi olabilir, yani şeker yoksunluğu diyelim. Bir de bu bebekler biraz tosun tosun, fazla kilolu olabilirler, o zaman da normal doğmaları daha zor olur. Tosun olduğuna da bakmayın, iç organlarının yetersiz gelişimi söz konusu. O yüzden karbonhidratları kararında tüketmeliyiz ki, kan şekerimiz çok yükselip bebeğe zarar vermesin.
İnsülin vücutta ne işe yarar, İnsülin direnci nedir?
Karbonhidratların temel varlığı bize gerekli enerjiyi sağlamalarıdır. Yani besinler yoluyla kanımıza geçen şekerin parçalanıp enerjiye dönüşmesi gerekir. Şekeri parçalayabilen ise, pankreas tarafından salgılanan insülin.
Normal insanlarda 1 dilim ekmeğin belki %90’ı parçalanıp enerji haline dönüşürken, şeker problemi olan kişilerde belki sadece %10’u parçalanabilmekte… neden mi? Çünkü vücut insüline karşı dirençli. Sen yedikçe, pankreas besinleri enerjiye dönüştürebilmek için kana insülin basıyor. Ama insülin kanda harcanamıyor çünkü bir direnç var ve şekeri parçalayamıyor. O zaman parçalanamayan şeker enerji olacağına yağ oluyor ve kanda insülin fazlası oluyor. Bu bir kısır döngü, biz buna İnsülin Direnci diyoruz. Şeker hastalığı başka birşey, o durumda insülin salgılanması problemli olduğundan dışarıdan insülin alınabiliyor.
Gebelikte Şeker Yüklemesi nedir, neden ve ne zaman yapılır
Bebek anne karnında 20-24 haftalık olduğunda gebelik hormonları insülinin işini yapmasına engel olabildiğinden bazı anne adaylarında gebelik şekeri çıkabilir. Bu, normalde şeker problemi olmayan kadınların, hamileyken bazı sebeplerden kanlarındaki insülinin şekeri parçalayamamasından dolayı kanlarında aşırı miktar insülin olmasından kaynaklanıyor. Şeker de parçalanamayıp, enerjiye dönüşemiyor.
Gebelik şekeri olup olmadığını Şeker Yüklemesi yaptırarak anlayabilirsin. Eğer benim gibi zaten hamilelik öncesinde insülin direncin vardıysa, hamile kaldığında doktorun sana otomatikman Gebelik Şekeri vardır muamelesi yapacaktır. Bu durumda şeker yüklemesine gerek yok. Bu da şeker yüklemesi yerine, sabah akşam aç ve tok olarak parmağından kendi şekerine kendin bakman anlamına gelir.
Şeker yüklemesi dediğimiz şeyde sana aç karna glikozlu bir sıvı içiriyorlar. Baya tatlı, o yüzden bazılarının midesi bulanabiliyor. Şekerin yoksa da o sıvıyı içince tavan yapar sanıyorsun ama aslında vücudunun şekeri ne kadar tolere edebildiğine bakıyorlar, o yüzden sağlıklıysan hiçbirşey olmuyor.
Eğer normalde gayet sağlıklıysan bile gebelikte şeker problemi yaşayabilirsin. Günümüzde şeker yüklemesi zararlı mı değil mi tartışmaları aldı başını gitti. Bir doktor şöyle demişti, “hiç mi aç karna 2-3 baklava yemedin?” İşte şeker yüklemesi o kadar zararlı… ama için rahat etmiyorsa 50TL’ye al bi parmaktan şeker ölçer, kendi şekerine kendin bak. Çünkü eğer kanındaki şeker belli değerleri aşıyorsa mutlaka önlem almak veya tedavi olmak gerek.
İstenen değerler şu şekilde
- Açlık kan şekeri < 100’ün altında olmalı. Bazı kaynaklara göre 105, bazılarına göre 95.
- 1. Saat tokluk < 140’ın altında olmalı. Kahvaltıya 09:00’da başladıysan, 10:00’da ölçücen
- 2. Saat tokluk < 120’nin altında olması lazım.
Kimilerinin 1. saat tokluk 200 üzeri çıkabiliyor. O zamanlarda doktor uygun görürse şekeri dengelemek için ilaç bile kullanabilirsin. Eğer şekerin olduğunu farketmezsen, bebeğe şeker yüklemesinden çok daha büyük bir zarar vermiş olursun.
İlaç kullanacak kadar kötü durumda değilsen de tek bir çözüm var. Sağlıklı dengeli beslenmek… O zaman şekeri kontrol altına alabiliyorsun ve böylece ne sana ne bebeğe bir zarar gelmiyor. O yüzden ne yapıyoruz… karbonhidratları az tüketmeye çalışıyoruz… elimizden geldiğince!
